top of page

Klauzule nieuczciwe są niedozwolone - co z tego wynika ?

Klazule nieuczciwe = abuzywne ,  to elementy umowy,  pozwalają na nadużycia jednej strony () umowy względem drugiej strony (np. przedsiębiorcy względem konsumenta) . Takie klauzule zastosowane w seryjnych wzorcach umów z punktu widzenia prawa nie wiążą konsumentów od początku istnienia umowy - dzieje się to z mocy prawa i ma to skutek od samego początku istnienia umowy (ex lege , ex tunc ). Oznacza to ni mniej ni więcej, że Konsument ma prawo wykonywać umowę pomijając treść klauzul abuzywnych stosując się do pozostałych zapisów umowy.

    "Najsławniejszym" aktualnie rodzajem klauzuli abuzywnej stosowanej przez banki w tysiącach umów w Polsce,  są klauzule przeliczeniowe występujące w umowach pseudo walutowych (CHF EURO) czyli takich gdzie kredytobiorca de facto otrzymał wypłatę w złotówkach oraz był zobowiązany spłacać w złotówkach , jednak Bank pomimo braku obrotu walutowego (występowała tu pozorność obrotu walutowego) pomiędzy kredytobiorcą a bankiem, przeliczał do walut obcych wartości wypłacanych w PLN kredytów oraz spłacanych w PLN  rat , stosując  własne odbiegające od wartości rynkowych, kursy walut obcych .

   W Umowach kredytowych te niby "kursy" te były określane lakonicznie ,  nie ujawniając metodologii ustalania tych kursów . Były to często zapisy podobne do poniższych:

“kurs ogłaszane w siedzibie Banku”

“kurs z tabel Banku”

“kurs tabel banku w momencie pobrania raty przez Bank”

więcej przykładów tu >>>kliknij

Zapisy takie łamią prawo bo pozwalają na  całkowitą dowolność ustalania kursu przez bank : podczas gdy kurs rynkowy wynosi np. 3 ,  na podstawie  powyższego zapisu dany Bank  ma prawo ogłaszać w siedzibie Banku kurs 3,5 a nawet 5 lub 10 i taki zapis na to pozwala (!) , Ze względu na "enigmatyczność" , oraz brak opisanej metodologii wyznaczania kursu , takie zapisy ,  które literalnie dają bankowi pełną dowolność w jego ustalaniu - są niezgodne z prawem i nie wiążą konsumenta. (ex lege i ex tunc)

Kluczowe jest to że : abuzywność oceniana jest na moment zawarcia umowy i nie ma żadnego znaczenia sposób wykonania tejże umowy(tu więcej >>>kliknij) tak samo jak nie ma znaczenia zakres nadużycia wykorzystanego przez przedsiębiorcę (czy był wielki czy malutki)  lub nawet  nie ma znaczenia ew. brak wykorzystania  możliwości nadużycia , którą zarezerwował sobie przedsiębiorca -  sam fakt zerezerwowania sobie w umowie przez przedsiębiorcę możliwości nadużycia jest niedozwolony i nie wiąże konsumenta od momentu zawarcia umowy.(sposób wykonania umowy nie ma żadnego znaczenia )

 

Lista klauzul abuzywnych jest listą otwartą ,  ale aby ułatwić zrozumienie ideii podajemy przykłady klauzul abuzywnych:

 

 

przykłady Dyrektywa 93 13 EWG:

ZAŁĄCZNIK  

WARUNKI OKREŚLONE W ART. 3 UST. 3

1. Warunki, których celem lub skutkiem jest:

a) wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności prawnej sprzedawcy lub dostawcy w przypadku śmierci konsumenta lub doznania przez niego obrażeń ciała spowodowanych działaniem lub zaniechaniem ze strony sprzedawcy lub dostawcy;

b) niewłaściwe wyłączenie lub ograniczenie praw konsumenta wobec sprzedawcy lub dostawcy albo innej ze stron w przypadku całkowitego lub częściowego niewywiązywania się albo też niewłaściwego wywiązywania się sprzedawcy lub dostawcy z któregokolwiek ze zobowiązań umownych, włącznie z możliwością umorzenia długu należnego sprzedawcy lub dostawcy w zamian za odstąpienie od roszczeń, jakie konsument może mieć wobec niego;

c) sporządzenie umowy wiążącej dla konsumenta, podczas gdy świadczenie usług przez sprzedawcę lub dostawcę zależne jest od warunku, którego spełnienie zależy tylko od dobrej woli sprzedawcy lub dostawcy;

d) zezwolenie sprzedawcy lub dostawcy na zatrzymanie sum wpłaconych przez konsumenta, gdy ten decyduje się nie zawierać ani nie wykonywać umowy, bez zapewnienia konsumentowi prawa do odszkodowania w wysokości równoważnej kwoty ze strony sprzedawcy lub dostawcy, jeśli któryś z nich jest stroną unieważniającą umowę;

e) nałożenie na konsumenta obowiązku wniesienia rażąco wysokiego odszkodowania w razie niewykonania przez niego zobowiązań;

f) upoważnienie sprzedawcy lub dostawcy do rozwiązania umowy według jego własnego uznania, podczas gdy konsument takiego prawa nie ma lub pozwolenie sprzedawcy lub dostawcy na utrzymanie sum wpłaconych za niewykonane jeszcze usługi, w przypadku gdy stroną rozwiązującą umowę jest sprzedawca lub dostawca;

g) umożliwienie sprzedawcy lub dostawcy wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony bez właściwego powiadomienia, chyba że istnieją ku temu poważne podstawy;

h) automatyczne przedłużanie umowy zawartej na czas określony, o ile konsument nie oświadczy inaczej, w przypadku gdy wyznaczony dla konsumenta nieprzekraczalny termin, w którym może zawiadomić o nieprzedłużaniu umowy, jest stanowczo za krótki;

i) nieodwołalne związanie konsumenta warunkami, z którymi nie miał realnej możliwości zapoznania się wcześniej przed zawarciem umowy;

j) umożliwienie sprzedawcy lub dostawcy według własnego uznania jednostronnej zmiany warunków bez uzasadnionego powodu wymienionego w umowie;

k) umożliwienie sprzedawcy lub dostawcy dokonywania jednostronnych zmian w cechach dostarczanego produktu lub usługi bez uzasadnionego powodu;

l) możliwość ustalania ceny towaru w momencie dostawy lub umożliwienie sprzedawcy towarów lub dostawcy usług podwyższenia cen bez zapewnienia konsumentowi prawa do unieważnienia umowy, jeśli w obu przypadkach cena jest zbyt wysoka w stosunku do cen obowiązujących w chwili składania zamówienia;

m) przyznanie sprzedawcy lub dostawcy prawa ustalania, czy dostarczone towary i usługi są zgodne z tymi, które były zamawiane na podstawie umowy, lub danie mu wyłącznego prawa do interpretowania warunków umowy;

n) ograniczenie zobowiązań sprzedawcy lub dostawcy w zakresie respektowania zobowiązań zaciągniętych przez jego przedstawicieli lub uzależnienie zgodności zobowiązań od spełnienia szczególnych formalności;

o) zobowiązanie konsumenta do wypełnienia wszystkich jego zobowiązań wynikających z umowy, podczas gdy sprzedawca lub dostawca nie wypełnia swoich;

p) umożliwienie sprzedawcy lub dostawcy przeniesienia jego praw i obowiązków wynikających z umowy, bez uprzedniej zgody konsumenta, co może przyczynić się do zmniejszenia gwarancji praw konsumenta;

q) wyłączenie lub ograniczenie prawa konsumenta do wystąpienia z powództwem lub skorzystania z innego środka zabezpieczającego, zwłaszcza zaś żądanie od konsumenta poddania sporów wyłącznie pod arbitraż nieobjęty przepisami prawa, bezprawne ograniczenie dostępności dowodów lub przerzucenie na konsumenta ciężaru dowodu, który w związku ze stosowanym prawem powinna dostarczyć druga strona umowy.

2. Zakres lit. g), j) i l)

a) Litera g) nie narusza warunków, zgodnie z którymi dostawca usług finansowych rezerwuje sobie prawo do jednostronnego rozwiązania umowy zawartej na czas nieokreślony bez wcześniejszego zawiadomienia, jeżeli istnieją ku temu uzasadnione powody, pod warunkiem że dostawca zobowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia drugiej strony lub stron umowy o rozwiązaniu umowy.

b) Stosowanie lit. j) nie narusza warunków, zgodnie z którymi dostawca usług finansowych zastrzega sobie prawo do zmiany stopy procentowej płaconej przez konsumenta lub jemu należnej albo zmiany wysokości opłat za inne usługi finansowe bez wcześniejszego powiadomienia, o ile istnieje uzasadniona przyczyna takiego postępowania, pod warunkiem że dostawca usług będzie zobowiązany do jak najszybszego powiadomienia o tym drugiej strony umowy, która uzyska prawo do niezwłocznego rozwiązania umowy.

Stosowanie lit. j) nie narusza warunków, na mocy których sprzedawca lub dostawca zastrzega sobie prawo do jednostronnego dokonywania zmian umowy zawartej na czas nieokreślony, pod warunkiem że będzie on zobowiązany do uprzedniego poinformowania konsumenta, który uzyska prawo rozwiązania umowy.

c) Nie stosuje się lit. g), j) i l) do:

- transakcji w obrocie papierami wartościowymi, instrumentami finansowymi lub innymi produktami lub usługami, których cena związana jest ze zmianami notowań giełdowych indeksu lub stopy rynku finansowego, nad którymi sprzedawca czy też dostawca nie ma żadnej kontroli;

- umowy kupna lub sprzedaży walut obcych, czeków podróżnych lub międzynarodowych przekazów pieniężnych wystawionych w walucie obcej;

d) Stosowanie lit. l) nie narusza warunków indeksacji cen, o ile jest to zgodne z prawem, pod warunkiem że zostanie jasno przedstawiona metoda, według której następują zmiany cen.

bottom of page