top of page

Obowiązek wykładni prounijnej (UE) prawa Polskiego

Obowiązek wykładni prounijnej jest dla Sądów krajów człoków UE zasadą fundamentalną (co podkreśla TSUE ) i wydaje się być tak oczywisty, że nawet nie został wyrażony wprost w aktach prawnych Uni Europejskiej.

Bardzo trafnie opisał powyższe zasady dr Wojciech Rowiński (UAM) ujmując je m.in. w takich oto słowach: : " Obowiązek wykładni prounijnej (prowspólnotowej) nie został wprost wyrażony w prawie unijnym czy wcześniej wspólnotowym, Trybunał Sprawiedliwości wywiódł go z trzech fundamentalnych zasad sformułowanych w swoim orzecznictwie: zasady pierwszeństwa prawa unijnego wobec prawa krajowego, zasady efektywności prawa wspólnotowego oraz lojalności państw członkowskich wobec wspólnoty 3 . W doktrynie jako podstawę prawną obowiązku dokonywania wykładni prowspólnotowej podawano art. 10 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (wcześniej art. 5), kreującego zasadę lojalności (solidarności) oraz art. 249 akapit 3 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz tzw. klauzule wzajemnego powiązania w przypadku dyrektyw 4 . Są to przepisy końcowe dyrektyw zawierające zobowiązanie państwa do pełnej implementacji danej dyrektywy 5 . Zasady te obecnie zostały zawarte w art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Jako podstawę prawną obowiązku dokonywania wykładni prowspólnotowej w polskim prawie wskazywano w okresie przedakcesyjnym art. 68 Układu Europejskiego 6 oraz art. 91 ust. 1 Konstytucji 7 , a po przystąpieniu do Unii Europejskiej – art. 91 ust. 3 Konstytucji"

 

Art. 91. Ratyfikowana umowa i jej pozycja w systemie prawa

(Dz.U.1997.78.483 - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.)

1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

kontynuując : "Jeszcze inaczej ale dochodząc do analogicznych wniosków , opisuje wykładnię prounijną Konrad Łuczak. W pierwszym rzędzie określa jej istotę jako „prawne zobowiązanie sądu państwa członkowskiego do sformułowania decyzji interpretacyjnej przepisów prawa krajowego znajdujących zastosowanie w sprawie, o treści odpowiadającej brzemieniu i celom odpowiedniej dyrektywy, a na podstawie której to decyzji można wydać rozstrzygnięcie gwarantujące osiągnięcie rezultatu przepisanego dyrektywą 44 . W drugim rzędzie wskazuje, że na wykładnię zgodną z prawem unijnym składa się aspekt apragmatyczny i pragmatyczny. Pierwszy ujmuje wykładnię jako efekt przeprowadzonej wcześniej wykładni tekstu prawnego, a drugi jako procedurę (proces) dokonywania wykładni. W jego przekonaniu proces wykładni zgodnej ma dwa etapy: krajowy – oznaczający dokonywanie czynności interpretacyjnych wobec prawa krajowego oraz wspólnotowy (obecnie należało nazwać go unijnym) – polegający na rekonstrukcji wzorca przez wykonywanie czynności interpretacyjnych na przepisach prawa wspólnotowego ..." 

Więcej : WOJCIECH ROWIŃSKI "NAKAZ DOKONYWANIA WYKŁADNI PROUNIJNEJ
JAKO DYREKTYWA WYKŁADNI SYSTEMOWEJ"

Konkludując 

Naczelne znaczenie ma Konstytucja RP potem Prawo UE i dopiero w trzeciej kolejnośći ustawy RP.

 

Nalezy zauważyć, że Konstytucja RP ustępuje pierwszeństwa Prawu UE , tak długo jak Polska jest członkiem tejże wspólnoty Państw.

 

Wobec tego jasnym wydaje się być, że Sądy RP powinny chronić  obywateli Polski  stosując wykładnie wedle zasad prawa UE , które zapewnia ochronę Polakom częstokroć w znacznie wyższym stopniu niż ale nierzadko przebrzmiałe aksjologicznie  gdy analizowane  jako wyizolowane treści przepisów ustaw Polskich.

 

Nie należy interpretować wyizolowanych przepisów Polskich ustaw bez jednoczesnej analizy odpowiednich aktów UE , 

Niedozwoloność dowolności wersji językowej - języki autetyczne

Uzupełaniając powyższe informacje nalezy zwrócić uwagę na kluczowy aspekt - wykładni prawa UE należy dokonywać porównawczo na bazie tekstów autentycznych tj. oryginalnych autorskich wersji w językach , w których dany akt UE był przez legislatorów procedowany.

Definicja : Tekst autentyczny (tekst autorski) - pojęcie z zakresu tekstologii, taki tekst, w którego redakcji miał udział jego autor.

Przykładem może być Dyrektywa 93 13 EWG - której to wersja polskojęzyczna stała się sławna - bo obarczona wieloma błędami wręcz odwracającymi zamiar ustawodawcy UE.

Dyrektywa ta była procedowana we wczesnych latach 90tych bez udziału Polski ,           

 

Polska wersja tej dyrektywy tekstem autentycznym nie jest.

 

Interpretacja powinna odbywać się na podstawie wersji językowych określonych jako autentyczne na stronie organów UE - https://eur-lex.europa.eu >>> kliknij ,  gdzie widzimy  w zakładce "Authentic language" wymienione języki hiszpański, duński, niemiecki, grecki, angielski, francuski, włoski, niderlandzki, portugalski i korzystając z tychże wersji językowych powinniśmy intepretować Dyrektywę 93 13 EWG. 

bottom of page